Galoa lingvo
La galoa lingvo (memnomo: galo, france: gallo, bretone: gallaoueg) estas unu el la du lingvoj de Bretonio en Francio. Kvankam ĉiuj en Bretonio parolas nun la francan, ankaŭ viglas okcidente la Bretona lingvo kaj oriente la galoa.
Male de la bretona, kiu estas keltida lingvo, galoo estas lingvo de Oïl kaj do estas tiel maljuna kiel la franca lingvo (kiu ankaŭ devenas de la lingvoj de oïl), kiu dum la lastaj jarcentoj pli kaj pli forte influis la galoan por nun anstataŭigi ĝin. Pro tio, multaj personoj, kaj eĉ lingvistoj kiel Georges Kersaudy en sia verko Lingvoj senlime : malkovrante la lingvojn de Eŭropo, taksas la lingvon de miksaĵo inter la bretona kaj la franca, kio estas malestimanta eraro ĉar la bretona tute apartenas al alia lingvofamilio.
Enhavo
1 Uzantoj
2 Ekzemploj
3 Asocioj
4 Eksteraj ligiloj
5 Vidu ankaŭ
Uzantoj |
Galoo estas parolata en "Alta Bretonio", t.e. la departementoj Ille-et-Vilaine, Loire-Atlantique kaj parte en Côtes-d'Armor kaj Morbihan. Precipe parolata de maljunuloj, la galoa estas ankoraŭ iom parolata en kamparo. Verŝajne kelkaj miloj da personoj parolas kaj komprenas ĝin. Sed la lingvo estas pli kaj pli malaperanta, precipe ĉar la lingvo ne estas unuigita. Efektive, laŭ la regiono, la akcentoj kaj eĉ la vortoj varias. Asocioj nuntempe klopodas por unuecigi la vortliterumojn. Jam aperis vortaroj kaj libroj galoe. Ekzemple la bildlibro Tinĉjo (ankaŭ tradukita Esperanten) aperis en galoo.
[[Sosiero:Bilingual signage-Gallo.jpg|eta|Galoa anonco en renna metroo]]
Ekzemploj |
Ekzistas multaj skribmanieroj. La vortaroj kontraŭdiras unu la aliajn. La sekvantaj ekzemploj estas tiuj de Rennes, kiel sur la bildo.
Pri la prononco: eu estas franca "eu", an estas franca nazala sono kaj la u estas la franca "u".
| Galoe | France | Esperante |
|---|---|---|
| anoet [ane] | aujourd'hui ("anuit") | hodiaŭ |
| avet [avet] | abeille | abelo |
| betunae [betune] | fumer | fumi |
| bié neir [bje na] | blé noir | fagopiro |
| chaérr [ŝer] | chaise | seĝo |
| chapèu [ŝape] | chapeau | ĉapelo |
| doujaé / donjaé [duĵa] | délicat (douillet) | delikata |
| fórmaij [forma] | fromage | fromaĝo |
| desort [desor] | sortie | elirejo |
| cheir [ŝe] | tomber (choir) | fali |
| biq [bik] | chèvre (bique) | kaprino |
| emer [eme] | aimer | ami |
| ostèu [osteu] | maison | domo |
| góll [gul] | bouche (gueule) | buŝo (faŭko) |
| limerot [limero] | numéro | numero |
| lip [lip] | lèvre (lippe) | lipo |
| maézoe, admaézoe [meze] | désormais | ekde nun |
| nouna [nuna] | non | ne |
| o [o] | avec | kun |
| peirr [pir] | poire | piro |
| pié [pje] | pluie | pluvo |
| escoll [ekol] | école | lernejo |
| chat-de-boéz [ŝadbue](arbarkato) | écureuil | sciuro |
| esteill [etel] | étoile | stelo |
| sublae [suble] | siffler | sibli |
| sia [sija] | si | jes ja |
| seuillée d'éve [seujedev] | seau d'eau | sitelo da akvo |
| us [u] | porte (huis) | pordo |
| yen [jan] | oui | jes |
Asocioj |
- 1976 : Les Amis du Parler gallo
- 1978 : Maézoe
- 198? : Association des Enseignants de Gallo
- 2003 : A-demórr
- 2004 : Lez emóleriy au sórgarr
ankaŭ Brtégne Galése (Galoa Bretonio)...
Eksteraj ligiloj |
Asocio Maézoe (galoe, bretone, france, angle, germane, katalune, hispane, okcitane)- Asocio Bertaèyn Galeizz (france, galoe)
- Elŝutebla vortaro franca-galoa, galoa-franca (france, galoe)
- 2 aŭ 3 lingvojn en Bretonio? (france)
- Kursoj (galoe, france)
- Lez emóleriy au sórgarr (galoe, france)
Vidu ankaŭ |
- Lingvistiko
- Listo de lingvoj
