Dirigento
Dirigento aŭ orkestrestro estas la titolo kaj posteno de kiu respondecas, en kunteksto orkestra, kunordigi la diversajn muzikinstrumentojn kiuj komponas ĝin. Arturo Toscanini, amplekse agnoskata kiel la plej bonkvalita dirigento de ties epoko, estas grava ekzemplo.
Estas taskoj de la dirigento regi la muziktempon (vidu takton kaj taktobastono), indiki la eniron de instrumentindividuaj grupoj (vidu orkestron), marki la dinamikajn akcentojn (vidu dinamikon) kaj realigi ĉiun ajn necesan instruon skribitan en la partituro de la komponisto. Estas taskoj de la dirigento ankaŭ kunordigi la trejnadon kaj solvi kverelojn kaj malagordojn inter la muzikistoj.
La plej parto de la dirigentoj uzas por indiki, krom gestoj, etan kaj maldikan bastoneton nomitan taktobastono.
La devoj kaj funkcioj de ĉiu dirigento estas samaj, sed la formo kiel ili realigas ilin estas certa diferencilo. Plej ofte, ĉiu partituro uzas terminojn kiuj permesas kelkajn gradojn de ambigveco, kaj pro tio ili permesas la interpretadon de la dirigento. Kelkaj ekzemploj estas jenaj: rubato, allegro, aŭ forte.
Oni diris pro tio ke iu ajn versio de peco ne estas precize sama al alia, eĉ kiam ili estas luditaj sub sama dirigento en du masamaj okazoj. Ekzemple, Igor Stravinski, kiu dirigentis almenaŭ ses registradojn de sia verko La konsekro de la printempo, notis, ke ĉiu el ili estis ege diferenca de la aliaj.
Foje, se la komponisto aŭ komponistino ĉeestas en la trejnado, povas ŝanĝi opinion pri tio skribita en la partituro kaj informi pri ĝi al la dirigento. Foje, kelkaj dirigentoj interesiĝas pri bone ekkoni ne nur la verkon kiun dirigentos sed eĉ la propran komponiston: ties ŝatoj, muzikaj konoj kaj majstreco, ĉar oni konsideras, ke estas grave por bonkvalita ludado kaj dirigentado. Tio ekzemple okazas ekzemple por la tutmonda premiero de verko.
Malofte okazas, ke se dirigento estas malefika, la orkestro, se vere ĝi estas bonkvalita, povas sukcesi organiziĝi siaparte sen multe da malfacilo.
Famaj dirigentoj |
- Claudio Abbado
- Daniel Barenboim
- Pierre Boulez
- Sergiu Celibidache
- Felix Otto Dessoff
- Plácido Domingo
- Gustavo Dudamel
- Wilhelm Furtwängler
- Enrique Gimeno
- Neeme Järvi
- Herbert von Karajan
- Hans-Joachim Koellreutter
- Jean-Baptiste Lully
- Gustav Mahler
- Zubin Mehta
- Simon Rattle
- Georg Solti
- Leopold Stokowski
- Igor Stravinski
- Arturo Toscanini
- Bruno Walter
- John Williams