Kdjykuj

	; Pule'anga Fakatu'i 'o Tonga; Kingdom of Tonga;
	; Tongo;
	; Tonga Reĝlando;
; ;	; ;
; Detaloj;	; Detaloj;
	; Nacia himno: Ko e fasi 'o e tu'i 'o e 'Otu Tonga;
	; ;
Bazaj informoj;
; Ĉefurbo;	; Nukualofo;
; Oficiala(j) lingvo(j);	; Tonga lingvo de Tongo, angla lingvo;
; Ĉefa(j) lingvo(j);	; angla lingvo;
; Plej ofta(j) religio(j);	katolikoj, protestantoj;
; Areo ; % de akvo;	; 748 km²; 4 %;
; Loĝantaro;	; 105 323 ;
; Loĝdenso;	-- loĝ./km²;
; Horzono;	UTC+13:00;
; Interreta domajno;	; .to;
; Landokodo;	TON;
; Telefona kodo;	+676;
; Plej alta punkto;	nekonata valoro;
; Plej malalta punkto;	; Pacifiko;
Politiko;
; Ŝtatestro;	Tupou VI;
; Nacia tago;	; 4-a de junio;
; Sendependiĝo;	la 4a de junio 1970, de Britio;
Ekonomio;
; Valuto;	; tonga paangao (TOP);
; ; v • d • r; ;	; ;

Tongo estas Polinezia regno, en Pacifiko, oriente de Fiĝioj, kiu konsistas el 177 insuloj (39 loĝataj), dividitaj en tri ĉefajn arkipelagojn. Antaŭe nomata la Amikaj insuloj (Friendly Islands), Tongo nuntempe estas sendependareĝlando en la brita Komunumo de Nacioj.

Kun centro je 20° de suda latitudo kaj 179° de okcidenta longitudo, Tongo havas subtropikan, varman kaj humidan klimaton; la precipitaĵo atingas 2 000 mm ĉiujare. La insuloj Tongo havas amplekson de 747 km² kaj la ĉefurbo estas Nukualofo.

Enhavo

1 Historio

2 Etimologio

3 Geografio
- 3.1 Faŭno kaj flaŭro

4 Ekonomio

5 Politiko
- 5.1 Ekstera politiko

6 Vidu ankaŭ

7 Aliaj projektoj

Historio |

Estas la opinio de arkeologiistoj, ke la unuaj setlantoj venis al Tongo el la insuloj Santa Cruz dum popolmigrado komenciĝanta ĉirkaŭ 3000 a.K. el Sudorienta Azio tra Mikronezio. En Tongo la ĝis nun plej malnovaj trovaĵoj de tiu Lapita kulturo estis malkovritaj en formo de karakterizaj keramikaĵoj, datitaj je 800 ĝis 750 a.K. La homoj de tiu kulturo vivis, navigis, komercis, kaj militis inter la insuloj de la nuntempaj Samoo, Fiĝioj, kaj Tongo dum mil jaroj, antaŭ ol plua migrado komenciĝis, al Markizoj kaj Tahitio kaj sekve al aliaj insuloj de suda Pacifiko. Sur tiu bazo antropologiistoj nomas tiun regionon la lulilo de polinezia kulturo.

En la 12-a jarcento tonganoj kaj ilia ĉefulo, la Tu'i Tonga, estis konataj en tuta Pacifiko de Niue ĝis Tikopia. Kelkaj historiistoj parolas pri "tonga imperio", sed la tiama situacio estas pli bone priskibita kiel reto de marnavigantoj, ĉefuloj kaj aventurantoj. En la 15-a jarcento kaj sekve en la 17-a jarcento tribaj malpacoj pli kaj pli multe okazis inter la ĉefuloj. Je tiu tempo venis la unuaj kontaktoj kun eŭropanoj: en 1616 la nederlandaj esploristoj Willem Schouten kaj Jacob Le Maire, kiuj renkontis tonganon proksime al Niuatoputapu; en 1643 Abel Tasman, kiu komercis iomete kun la tonganoj; kaj en 1773-1777 tri vizitoj de James Cook. La unuaj kristanaj misiistoj alvenis ĉirkaŭ 1800.

La tribaj malpacoj finiĝis per la unuigo de Tongo de 1799 ĝis 1852 sub Siaosi Taufa'ahau TUPOU (post baptismo George TUPOU la 1-a). De lia edzino devenas nova reĝa linio Tu'i Kanakopulu. En 1875, per helpo de misiistino Shirley BAKER, Tongo fariĝis konstitucia monarkio. La 18-an de majo 1900 per traktato de amikeco Tongo fariĝis protektorato de Britio. Ĝi sendependiĝis la 4-an de junio 1970.

Etimologio |

La nomo Tonga en la tongana lingvo signifas "amikeco".

Geografio |

Niuafoo

Late

Fonualei

Faŭno kaj flaŭro |

Tonga nestamasulo

Ekonomio |

Politiko |

Ekstera politiko |

Tongo apartenas al la AKP-ŝtatoj, internacia organizaĵo de momente 77 nacioj el la regionoj Afriko, Karibio kaj la Pacifika Oceano.

Vidu ankaŭ |

la paĝon pri la Tuitonga imperio

Aliaj projektoj |

Kategorio Tongo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

搜尋此網誌

Kdjykuj

Tongo