Hispanlingva literaturo
La Hispanlingva literaturo naskiĝis dum la Mezepoko. La unua literatura verko konservata estas la Cantar de Mio Cid (Kanto de Mia Cido), epopeo pri la Cido, kastilia heroo, redaktata ĉirkaŭ la jaro 1200.
La ĉefa fazo de la Hispanlingva literaturo estis la Ora Jarcento aŭ Oraj Jarcentoj, epoko inter la 16-a kaj 17-a jarcentoj. Ĉefe dum la 19-a jarcento la hispanlingva literaturo, dum jarcentoj koncentrita en Hispanio, malfermiĝas al Hispanameriko, kies verkistoj ĉirkaŭ la fino de tiu jarcento komencas esti referencaj mejloŝtonoj kaj anstataŭas la hispanojn tre ofte kiel komencantoj kaj enkondukantoj de diversaj tendencoj kaj skoloj en Hispanlingvio, kiel okazis ĉe Rubén Darío je la ŝanĝo de la jarcentoj aŭ Gabriel García Márquez dum la dua duono de la 20-a jarcento.
Dum la 20-a jarcento la etendo de la hispanlingva literaturo kaj same de la uzado de la hispana lingvo ege disvastiĝis kaj eĉ separiĝis en diversaj mondoregionoj aŭ eĉ meze de la jarcento kaze de Hispanio disiĝis inter la literaturo kiu estis verkita en la interno kaj tiu kiu estis verkita de la ekziliitoj, kazo kiu ripetiĝis ĉe kelkaj hispanamerikaj verkistoj kiuj laŭlonge de la jarcento devis ekziliiĝi pro politikaj kialoj.
Dek el la Nobelpremio pri literaturo estis hispanlingva verkistoj: la hispanaj verkistoj José Echegaray (1904), Jacinto Benavente (1922), Juan Ramón Jiménez (1956), Vicente Aleixandre (1977), kaj Camilo José Cela (1989); la ĉilianoj Gabriela Mistral (1945) kaj Pablo Neruda (1971); la gvatemalano Miguel Ángel Asturias (1967); la kolombiano Gabriel García Márquez (1982) kaj la meksikano Octavio Paz (1990).
Enhavo
1 Argentinaj verkistoj
2 Ĉiliaj verkistoj
3 Filipinaj verkistoj
4 Gvatemalaj verkistoj
5 Hispanaj verkistoj
6 Kolombiaj verkistoj
7 Kostarikaj verkistoj
8 Kubaj verkistoj
9 Meksikaj verkistoj
10 Nikaragvaj verkistoj
11 Paragvajaj verkistoj
12 Peruaj verkistoj
13 Polaj verkistoj
14 Urugvajaj verkistoj
15 Venezuelaj verkistoj
16 Vidu ankaŭ
Argentinaj verkistoj |
- Roberto Arlt
- Adolfo Bioy Casares
- Jorge Luis Borges
- Julio Cortázar
- Eduardo Mallea
- Manuel Mujica Láinez
- Abel Posse
- Manuel Puig
- Ernesto Sábato
- Alfonsina Storni
Ĉiliaj verkistoj |
- Isabel Allende
- Roberto Ampuero
- Sergio Badilla Castillo
- Roberto Bolaño
- María Luisa Bombal
- Teresa Calderón
- Alejandra Costamagna
- José Donoso
- Carla Guelfenbein
- Vicente Huidobro
- Pedro Lemebel
- Jorge Marchant Lazcano
- Andrea Maturana
- Gabriela Mistral
- Pablo Neruda
- Marcela Paz
- Jorge Queirolo Bravo
- Luis Sepúlveda
Filipinaj verkistoj |
- José Rizal
Gvatemalaj verkistoj |
- Miguel Ángel Asturias
- Augusto Monterroso
Hispanaj verkistoj |
- klasikuloj
- Arcipreste de Hita
- Gutierre de Cetina
- Rodrigo de Cota
- Juan del Encina
- Jorge Manrique
- Alfonso Martínez de Toledo
- Juan de Mena
- Francisco de Rojas Zorrilla
- Juan Ruiz
- Juan de Timoneda
- Bartolomé Torres Naharro
- Gil Vicente
- Klasikaj anonimaj hispanaj verkoj
- Hispanaj vojaĝistoj
- Oraj jarcentoj
- Pedro Calderón de la Barca
- Miguel de Cervantes
- Francisco Delicado
- Garcilaso de la Vega
- Luis de Góngora
- Tirso de Molina
- Francisco de Quevedo
- Lope de Vega
- 18a jarcento
- Leandro Fernández de Moratín
- 19a jarcento
- Leopoldo Alas
- Gustavo Adolfo Bécquer
- Blanco White
- Duko de Rivas
- José de Espronceda
- Fernán Caballero
- Gertrudis Gómez de Avellaneda
- Mariano José de Larra
- Francisco Martínez de la Rosa
- Ramón Mesonero Romanos
- Benito Pérez Galdós
- Rosalía de Castro
- Juan Valera
- 20a jarcento
- Rafael Alberti
- Vicente Aleixandre
- Fernando Arrabal
- Max Aub
- Francisco Ayala
- José Martínez Ruiz
- Pío Baroja
- Jacinto Benavente
- Antonio Buero Vallejo
- Alejandro Casona
- Camilo José Cela
- Gabriel Celaya
- Luis Cernuda
- Miguel Delibes
- Gerardo Diego
- Juan Eslava Galán
- Miguel Espinosa
- León Felipe
- Antonio Gala
- Federico García Lorca
- Ramón Gómez de la Serna
- Juan Goytisolo
- Jorge Guillén
- Miguel Hernández
- Enrique Jardiel Poncela
- Juan Ramón Jiménez
- Luis Landero
- Antonio Machado
- Javier Marías
- Luis Martín Santos
- Ana María Matute
- Miguel Mihura
- Antonio Muñoz Molina
- José Ortega y Gasset
- Blas de Otero
- Arturo Pérez-Reverte
- Pedro Salinas
- Rafael Sánchez Ferlosio
- Ramón J. Sender
- Felipe Trigo
- Miguel de Unamuno
- Ramón del Valle-Inclán
- Grupoj kaj tendencoj de la hispana literaturo de la 20-a jarcento
Kolombiaj verkistoj |
- Gonzalo Arango
- Jotamario Arbeláez
- Julio Arboleda
- Germán Arciniegas
- Piedad Bonnett
- José Eusebio Caro
- Antonio Caballero
- Eduardo Caballero Calderón
- Andrés Caicedo
- Arturo Camacho Ramírez
- Eduardo Carranza
- Tomás Carrasquilla
- Ciro Mendía
- María Mercedes Carranza
- Juan Gustavo Cobo Borda
- Eduardo Escobar
- Germán Espinosa
- Estela Durán
- Héctor Abad Faciolince
- Jorge Franco
- Santiago Gamboa
- León de Greiff
- Jorge Isaacs
- Jaime Jaramillo Escobar
- Luis Carlos López
- Gabriel García Márquez
- Jorge Gaitán Durán
- Raúl Gómez Jattin
- Fernando González Ochoa
- Gregorio Gutiérrez González
- Jorge Isaacs
- Luis Carlos López
- Luis Fernando Macías Zuluaga
- Olga Elena Mattei
- Manuel Mejía Vallejo
- Ciro Mendía
- Mario Mendoza
- Álvaro Mutis
- Jairo Aníbal Niño
- Amílcar Osorio
- Rafael Pombo
- Giovanni Quessep
- Antonio José Restrepo
- Elkin Restrepo
- Juan de Dios Restrepo
- Laura Restrepo
- José Eustasio Rivera
- Jorge Rojas
- Alonso Salazar Jaramillo
- David Sánchez Juliao
- José Asunción Silva
- Fernando Soto Aparicio
- Nicolás Suescún
- Guillermo Valencia
- Luis Vidales
- Manuel Zapata Olivella
Kostarikaj verkistoj |
- Jorge Debravo
- Carlos Gagini
- Anacristina Rossi
- Alí Víquez
Kubaj verkistoj |
- Guillermo Cabrera Infante
- Alejo Carpentier
- Gertrudis Gómez de Avellaneda
- Nicolás Guillén
- Pedro Juan Gutiérrez
- José Lezama Lima
- José Martí
Meksikaj verkistoj |
- Fernando del Paso
- Juan José Arreola
- Mariano Azuela
- Carlos Fuentes
- Martín Luis Guzmán
- Nezahualcoyotl
- Octavio Paz
- Juan Rulfo
- José Juan Tablada
- Xavier Villaurrutia
Nikaragvaj verkistoj |
- Gioconda Belli
- Ernesto Cardenal
- Rubén Darío
Paragvajaj verkistoj |
- Augusto Roa Bastos
Peruaj verkistoj |
- Jaime Bayly
- Clorinda Matto
- César Vallejo
- Mario Vargas Llosa
- Lizzet Velarde Olivares
Polaj verkistoj |
- Witold Gombrowicz
Urugvajaj verkistoj |
- Mario Benedetti
- Eduardo Galeano
- Juan Carlos Onetti
Venezuelaj verkistoj |
- Rómulo Gallegos
- Miguel Otero Silva
Vidu ankaŭ |
- Eŭropa literaturo
- Hispana literaturo
- Latinamerika literaturo
- Modernismo (hispanlingva literaturo)
