Ligo de Arabaj Ŝtatoj
Mapo de Ligo de Arabaj Ŝtatoj
Landoj konsiderataj kiel arabaj.
Sidejo de la Araba Ligo, Kajro.
Logoo de la Arabliga Pintokunveno de 2013.
Disiĝo de la araba lingvo.
La Araba Ligo, aŭ Ligo de Arabaj Ŝtatoj (arabe الجامعة العربية, al-Ĝāmiʻa al-ʻArabijja) estas politika ligo de arabaj ŝtatoj en Nordafriko, la Korno de Afriko kaj Sudokcidenta Azio. Ĝia oficiala celo estas "proksimigi la rilatojn de la membroŝtatoj kaj kunordigi kunlaboradon inter ili, defendi ilian sendependecon kaj memregadon, kaj pristudi el ĝenerala vidpunkto la aferojn kaj interesojn de arabaj landoj".[1]
Ĝi oficiale fondiĝis la 22-an de marto 1945 en Kairo, per la Pakto por la Araba Ligo. Ĝiaj tiamaj ses membroj estis Egiptio, Irako, Transjordanio (kiu iĝis Jordanio en 1946), Libano, Sauda Arabio kaj Sirio.[2]Jemeno aliĝis kiel membro la 5-an de majo 1945. Nuntempe la oficiala ĉefa sidejo de la Ligo plu estas en Kairo, kvankam dum la periodo ekde 1979 ĝis 1989 ĝi provizore translokiĝis al Tunizo, ĉar Egiptio estis forbarita de la Ligo pro sia sinteno al Israelo.
Hodiaŭ, la asocio konsistas el 22 membrolandoj, kvanakm la partopreno de Sirio estis suspendita ekde Novembro 2011, kiel konsekvenco de la registara subpremado farita dum la Siria enlanda milito.[3]; kvar kromaj landoj havas la rajton de observantoj. La du ĉefaj landoj en la Ligo estas Egiptio, kiu havas la plej multenombran loĝantaron, kaj Sauda Arabio, kiu plej riĉas.
Jam en 1945 la Ligo klopodis malebligi la estigon de la lando Israelo, kaj en 1947 ĝi deklaris militon. Ĝi ricevis oficialan agnoskon de la Unuiĝintaj Nacioj en 1958. En 2002 la Ligo restarigis siajn rilatojn kun Israelo, interŝanĝe de cedo de teritorio.
La du grandaj nuntempaj demandoj de la Ligo estas la rilatoj inter Israelo kaj Palestino kaj la demando de araba unuiĝo: kvankam estas 200 milionoj da araboj, kiuj posedas la plejmulton de la nafto en la mondo, ili estas averaĝe malriĉaj kaj malfortaj, kaj politike disigitaj inter 22 landoj.
Pere de institucioj kiaj ekzemple la Instrua, Kultura kaj Scienca Organizo de la Ligo De Arabaj Ŝtatoj (ALECSO) kaj la Ekonomia kaj Socia Konsilantaro de Araba Ekonomia Unuigo de la Araba Ligo (CAEU), la Araba Ligo faciligas politikajn, ekonomiajn, kulturajn, sciencajn kaj sociajn programojn dizajnitajn por reklami la interesojn de la araba mondo.[4][5] Ĝi funkciis kiel forumo por la membroŝtatoj por kunordigi iliajn strategiajn poziciojn, por konsiliĝi en aferoj de ofta koncerno, por solvi kelkajn arabajn disputojn, kaj por limigi konfliktojn kiel ekzemple ĉe la Libana krizo en 1958. La ligo funkciis kiel platformo por la redaktado kaj konkludo de multaj gravaj dokumentoj antaŭenigantaj ekonomian integriĝon. Unu ekzemplo estas la Komuna Araba Ekonomia Agad-Ĉarto), kiu skizas la principojn por laborpraktikado en la regiono.
Ĉiu membroŝtato havas nur unu voĉdonon en la Ligo-Konsilio, dum decidoj ligas nur por tiuj ŝtatoj kiuj voĉdonis por ili. La celoj de la ligo en 1945 devis fortigi kaj kunordigi la politikajn, kulturajn, ekonomiajn, kaj sociajn programojn de ĝiaj membroj, kaj mediacii disputojn inter ili aŭ inter ili kaj triaj partioj. Krome, la subskribo de interkonsento pri Komuna Defenda and Ekonomia Kunlaborado la 13-an de aprilo 1950 devige enkondukis la subskribintojn al kunordigo de armeaj defend-iniciatoj. En la komenco de la 1970-aj jaroj, la Ekonomia Konsilio de la Ligo de Arabaj Ŝtatoj prezentis proponon krei la Komunajn Arabajn Kamerojn de Komerco trans la eŭropaj ŝtatoj. Tio kondukis, sub la dekreto de la Ligo de Arabaj Ŝtatoj ne. K1175/D52/G, al la decido de la arabaj registaroj por starigi la araban britan komercan ĉambron al kiu estis postulita: "antaŭenigu, apogu kaj faciligu duflankan komercon" inter la araba mondo kaj ĝia plej grava komerca partnero, nome Britio.
La Araba Ligo ankaŭ ludis rolon en formado de lernejaj temaroj, avancante la rolon de virinoj en la arabaj socioj, antaŭenigante infansubtenon, instigante junecajnn kaj sportajn programojn, konservante araban kulturan heredon, kaj kreskigante kulturajn interŝanĝojn inter la membroŝtatoj. Legopovigaj kampanjoj estis lanĉitaj, menslaboroj reproduktiĝis, kaj moderna teknika terminologio estas tradukita por la uzo ene de membroŝtatoj. La ligo instigas al iniciatoj kontraŭ krimo kaj drogmanio, kaj traktas labortemojn - precipe inter la elmigranta araba laboristaro.
Enhavo
1 Membroŝtatoj
1.1 Observantaj landoj
2 Geografio
3 Ekonomio
4 Prezidantoj
5 Referencoj
6 Vidu ankaŭ
7 Eksteraj ligiloj
Membroŝtatoj |
La kvar fondintaj landoj, kiuj estigis la Ligon de Arabaj Ŝtatoj en la jaro 1945, estis Egiptio, Irako, Libano, Sauda Arabio, Sirio kaj Transjordanio (nun Jordanio). Dum la dua duono de la 20-a jarcento la anaro de la Ligo konstante pliiĝis, kaj 16 pliaj ŝtatoj akiris membrecon - krom kvar pliaj landoj, kiuj iĝis observantoj.
La aneco de Egiptio estis suspendita en 1979, post kiam la lando subskribis pactraktaton kun Israelo; tiam ankaŭ la ĉefejo de la Ligo translokiĝis el Kairo al Tunizo. Ok jarojn poste, en 1987, arabaj landoj restarigis siajn diplomatiajn rilatojn kun Egiptio kaj la lando estis reakceptita en la Ligo; en 1989 la ĉefejo retranslokiĝis al Kairo.
En septembro 2006 Venezuelo estis akceptita kiel observanto, kaj Barato en 2007.
Israelo ne estas membro de la Araba Ligo, malgraŭ tio, ke 20% el ĝia loĝantaro estas araba, preskaŭ duono de la judaro devenas de arabaj landoj, kaj la araba estas oficiala lingvo en Israelo. Ankaŭ Ĉado ne estas membro, kvankam la araba estas uzata tie kaj oficiale, kaj en la ĉiutaga vivo de landanoj.
| Lando | Aliĝo | Ĉefurbo | Loĝantaro (2008) | GDP (2009 per capita | Oficialaj lingvoj |
|---|---|---|---|---|---|
 Alĝerio | 16-a de aŭgusto 1962 | Alĝero | 38 700 000 (2014)[6] | 4 588 $ | Araba |
 Barejno | 11-a de septembro 1971 | Manamo | 791 000 | 34 662 $ | Araba |
 Egiptio | 22-a de marto 1945 | Kairo | 77 420 000 | 5 896 $ | Araba |
 Ĝibutio | 4-a de septembro 1977 | Ĝibuto | 864 000 | 2 396 $ | Araba, franca |
 Irako | 22-a de marto 1945 | Bagdado | 31 234 000 | 3 655 $ | Araba, kurda |
 Jemeno | 5-a de majo 1945 | Sanao | 23 580 000 | 2 410 $ | Araba |
 Jordanio | 22-a de marto 1945 | Amano | 6 316 000 | 5 661 $ | Araba |
 Kataro | 11-a de septembro 1971 | Doho | 1 409 000 | 86 008 $ | Araba |
 Komoroj | 20-a de novembro 1993 | Moroni | 798 000 | 1 157 $ | Komora, araba, franca |
 Kuvajto | 20-a de julio 1961 | Kuvajturbo | 3 000 000 | 38 875 $ | Araba |
 Libano | 22-a de marto 1945 | Bejruto | 4 224 000 | 13 952 $ | Araba |
 Libio | 28-a de marto 1956 | Tripolo | 6 420 000 | 9 570 $ | Araba |
 Maroko | 1-a de oktobro 1958 | Rabato | 31 993 000 | 4 587 $ | Araba |
 Maŭritanio | 26-a de novembro 1973 | Nuakŝoto | 3 291 000 | 2 055 $ | Araba |
 Omano | 29-a de septembro 1971 | Maskato | 2 845 000 | 24 674 $ | Araba |
 Palestino | 9-a de septembro 1976 | Ramalaho | 4 136 540 | 2 900 $ | Araba |
 Sauda Arabio | 22-a de marto 1945 | Rijado | 28 686 633 | 23 814 $ | Araba |
 Sirio | 22-a de marto 1945 | Damasko | 21 906 000 | 2 767 $ | Araba |
 Somalio | 14-a de februaro 1974 | Mogadiŝo | 9 133 000 | 795 $ | Somala, araba |
 Sudano | 19-a de januaro 1956 | Ĥartumo | 42 272 000 | 2 309 $ | Araba, angla |
 Tunizio | 1-a de oktobro 1958 | Tunizo | 10 432 500 | 8 002 $ | Araba |
 Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj | 6-a de decembro 1971 | Abu-Dabio | 6 000 000 | 38 283 $ | Araba |
Observantaj landoj |
Barato
Brazilo
Eritreo
Venezuelo
Barato
Brazilo
Eritreo
Venezuelo
Geografio |
Flago de la Araba Ligo, kies ŝtatoj membroj havas la modernan normigan araban lingvon kiel oficiala lingvo.
La areo de la anaro de la Ligo de Arabaj Ŝtatoj kovras sume ĉirkaŭ 14 milionojn da kvadrataj kilometroj, kaj ampleksiĝas tra du kontinentoj - la sudokcidenta parto de Azio kaj la nordo kaj nordoriento de Afriko.
Granda parto de la teritorio konsistas el grandaj senpluvaj dezertoj - plej elstare, la Saharo. Tamen, la regiono ankaŭ enhavas plurajn tre fekundajn teritoriojn, kiel ekzemple la valo de Nilo, la Atlasa Montaro kaj la tiel nomata Fekunda duonluno, kiu etendiĝas ekde Irako tra Sirio kaj Libano ĝis Palestino. La areo ankaŭ posedas densajn arbarojn, ekzemple en suda Arabio kaj suda Sudano, kaj estas trairata de la plej longa rivero en la mondo: la Nilo.
Ekonomio |
La landoj de la Araba Ligo estas riĉaj, kun enormaj kuŝejoj de nafto kaj de natura gaso en kelkaj membroŝtatoj. Alia industrio kiu ege kreskas kaj rapide estas telekomunikado. Dum malpli ol unu jardeko, lokaj entreprenoj kiaj Orascom kaj Etisalat sukcesis konkurenci internacie.
Ekonomiaj defioj iniciatitaj de la Ligo inter membroŝtatoj estis malpli impresaj ol tiuj plenumitaj de pli malgrandaj arabaj organizoj kiaj la Golfa Koopera Konsilo (GCC).[7] Inter ili estas la Araba Gasdukto, kiu transportos egiptan kaj irakan gason al Jordanio, Sirio, Libano, kaj Turkio. Ĉe 2013, ekzistas grava diferenco en ekonomiaj kondiĉoj inter la disvolvigintaj naftolandoj kiaj Alĝerio, Kataro, Kuvajto kaj la UAE, kaj disvolvigantaj landoj kiaj Komoroj, Ĝibutio, Maŭritanio, Somalio, Sudano kaj Jemeno.
Membroj de organizo de arabaj naftoeksportaj landoj
Tiuj landoj ankaŭ havas grandajn fruktodonajn terojn en sudo de Sudano, kutime menciita kiel manĝokerno de la Araba Mondo, kaj krome la mondoregiona malstabileco ne troe tuŝis sian turisman industrion, kiu estas konsiderata la plej rapide kreskanta industrio en la regiono, kun Egipto, UAE, Libano, Tunizio kaj Jordanio hegemonie. Alia grava kreskoplenumo povos esti atingita danke al Araba Liberkomerca Interkonsento GAFTA kompletita en la 1-a de januaro 2008, kio farus 95% el ĉiuj produktoj de arabaj landoj impostolibera je doganoj.
Prezidantoj |
Abdul Rahman Hassan Azzam (1945 — 1952)
Abdul Ĥalek Hassouna (1952 — 1972)
Mahmoud Riad (1972 — 1979)
Chedli Klibi (1979 — 1990)
Assad al-Assad (1990 — 1991)
Ahmad Esmat Abd al Meguid (1991 — 2001)
Amr Moussa (2001 — nun)
Abdul Rahman Hassan Azzam (1945 — 1952)
Chedli Klibi (1979 — 1990)
Assad al-Assad (1990 — 1991)
Referencoj |
↑ Pact of the League of Arab States, March 22, 1945. The Avalon Project. Yale Law School (1998). Alirita 2008-07-09.
↑ Arab League. The Columbia Encyclopedia (2013). Alirita 17-a decembro 2013.
↑ Sly, Liz, "Syria suspended from Arab League", 12 November 2011.
↑ The Arab League Educational, Cultural and Scientific Organization (ALESCO).
↑ Ashish K. Vaidya, Globalization (ABC-CLIO: 2006), p. 525.
↑ http://www.ons.dz/-Demographie-.html
↑ Reuters.com
Vidu ankaŭ |
- Islamismo
- Araba imperio
- Araba mondo
- Tutarabismo
Eksteraj ligiloj |
Oficiala retpaĝaro de la Araba Ligo (arabe, angle)- http://qatarconferences.org/arableaguesummit2013/arabic/
- arabe Ligo de Arabaj Ŝtatoj (oficiala retejo).
Ligo de Arabaj Ŝtatoj ĉe Al-Bab.com.
Arab-Turka Konferenco kaj Expo ĉe Bursa.
La Araba Ligo ĉe Council on Foreign Relations.
Profile: Araba Ligo, BBC News, 9-a de aŭgusto 2011.
Araba Ligo ĉe Jewish Virtual Library.
Araba Ligo ĉe WorldStatesmen.org.
| ||||
