Stamenaro
Floreroj: 1. stiluso, 2. ovolujo, 3. florbazo, 4. stameno, 5. petalo, 6. stigmo, 7. karpelaro, 8. sepalo, 9. flortigo
Stamenaro (aŭ androceo[1] el la grekaj ἀνδρός, viro, kaj οἶκος, domo) estas ĉiuj la stamenoj, viraj organoj de floro, ĉe la florplantoj. Stamenoj estas duparte: filamento (filamentum) estas la tigeto de stameno, kaj antero (anthera) estas la pintoj de la stamenoj kun poleno, konsistante ĝenerale el du tekoj. Kompare, la ina parto de la floroj estas la karpelaro.
La nombro de stamenoj varias laŭ la familioj. Ĝi, kune kun la aranĝo kaj la koloro, estas distingilo por distingi la specioj.
Simbolo de androceo en la floroformulo estas A.
Schematische Darstellung einer Blüte:
1. Blütenboden
2. Kelchblätter
3. Kronblätter
4. Staubblätter
5. Fruchtblatt oder -blätter
Depende de la aranĝo oni povas distingi diversaj tipoj de androceoj:
plastemona aŭ primare poliandra – multaj stamenoj; kiuj estas helice aranĝita (origina formo de la andoceo)
sekundara poliandra – multaj stamenoj, verticile en pli granda nombro de cirkloj aranĝitaj
diplostemona – la stamenoj estas aranĝitaj en du cirkloj
haplostemona –la androceo konsistas el un cirklo (reduktita)
La ina ekvivalento de la androceo nomiĝas gimnoceo kaj estas la tuto de la inaj seksorganoj (karpeloj).
Konstruo de la androceo |
La baza eelelmento d la androceo estas la stemenoj. Ili konsistas plejofte el filamento kaj [[antero]. La antero konsistas el du tekoj,kiuj etas dividitaj de konektivo. Ĉiu teke konsitas el po 2 polensakoj.
La polena patrina ĉelo formiĝas al Mejozo de haploidaj mikrosporoj ene de la plensakoj. Tra truo ili atingas la eksteron.
La anteroj povas esti orientitaj al la flora centro. Tiam ili nomiĝas introrsaj. Ekstorsaj ili nomiĝas, se ili montras eksteren. Latrorsaj nomiĝas anteroj, kies polensakoj staras en sama distanco unu al la alia kaj ne montras en speciala direkto.
androceo de Clivia miniata
Evoluo de la Anteroj |
floro de muŝkaptulo kun haplostemona androceo ĉirkaŭ la centra ina pistilo
Stamenoj de Amaryllis
Referencoj |
↑ Plena Ilustrita vortaro 2002, p.86
