Amoniako
Amoniako | ||
 | ||
Plata kemia strukturo de la Amoniako | ||
 | ||
Tridimensia strukturo de la Amoniako | ||
Alternativa(j) nomo(j) | ||
| ||
| Kemia formulo | NH3 | |
| CAS-numero-kodo | 7664-41-7 | |
| ChemSpider kodo | 217 | |
| PubChem-kodo | 222 | |
| Merck Index | 14,492 | |
Fizikaj proprecoj | ||
| Aspekto | senkolora gaso kun akra odoro | |
| Molmaso | 17.03 g·mol-1 | |
| Denseco | 0.769 kg m3 | |
| Fandpunkto | -77.73 °C | |
| Bolpunkto | -33.34 °C | |
| Refrakta indico | n76120{displaystyle n_{761}^{20}} 1,3327 | |
| Ekflama temperaturo | 11 °C | |
| Memsparka temperaturo | 651 °C | |
| Acideco (pKa) | 32.5 | |
| Acideco (pKb) | 4.75 | |
| Solvebleco | Akvo:
| |
| Solvebleco |
| |
| Mortiga dozo (LD50) |
| |
Sekurecaj Indikoj | ||
| Risko | R10 R11 R19 R20 R23/24/25 R50 R67 | |
| Sekureco | S7 S9 S16 S26 S36/37 S61 | |
Pridanĝeraj indikoj | ||
Danĝero
| ||
GHS etikedigo de kemiaĵoj | ||
| GHS Signalvorto | Toksa kaj koroda gaso | |
| GHS Damaĝo-piktogramo |     | |
| GHS Deklaroj pri damaĝoj | H221, H280, H314, H331, H400 | |
| GHS Deklaroj pri antaŭgardoj | P210, P261, P273, P280, P310, P310, P305+351+338 | |
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa) | ||
Amoniako (NH3) estas senkolora, pikodora gaso, plej simpla kombinaĵo de nitrogeno kaj hidrogeno. Ĝi estas bazmaterialo por multaj N-kombinaĵoj. Ĝin produktis unuafoje Joseph Priestley en 1774, la konsiston difinis Claude Louis Berthollet en 1785.
La amoniako tre bone solviĝas en akvo, dume estiĝas lesiva solvaĵo, amoniaka hidroksido. En akva solvaĵo, ĝi estas pli reakciema kaj reagas kun multaj materialoj. La amoniako estas facile fluidigebla en media temperaturo, per granda premo, je –33 °C. Dum ties vaporado fortiras energion de la medio (1377 ĵulo je gramo), pro tio oni uzas ĝin en glaciŝrankoj kaj aerreguliloj kiel malvarmigaĵon.
La industria amoniak-produktado okazas grandparte per la Haber–Bosch-sintezo el elementoj. Krom tio estiĝas amoniako eĉ kiel kromprodukto de la koakso-produktado.
Enhavo
1 Uzado
2 Nitrogenhavaj kombinaĵoj
3 Kombinaĵoj
4 Vidu ankaŭ
Uzado |
Oni uzas la amonion plej ofte kiel kemian sterkon. Oni uzas ĝin kiel fluidigitan gason direkte en la grundon aŭ en formoj de amonia nitrato, amonia fosfato aŭ aliaj amoniaj saloj.
En la tekstilindustrio, oni uzas ĝin por produkto de sintezaj fibroj, ekz. nilono aŭ rajono, kolorigado kaj sengrasigo de kotono, lano aŭ silko. Krom tio oni uzas ĝin iel katalizatoron dum produktado de bakelito kaj aliaj sintezaj rezinoj. Pli gravas, ke la amoniako neŭtraligas la acidajn kromproduktojn dum la naftorafinado. Ĝi malhelpas la koaguliĝon de la kruda latekso dum la gumproduktado.
La amoniako estas bazmaterialo ankaŭ por la sodoproduktado de Solvay kaj la azotacida produktado de Ostwald.
Ĝi estas uzata en diversaj metalurgiaj metodoj, ĉar la nitridigo de la alojitaj lamenoj fortigas la surfacan durecon.
Ĉar ĝi estas facile liverebla kaj malkombinebla, oni uzas ĝin por veldado kiel fonton por atoma oksigeno.
Nitrogenhavaj kombinaĵoj |
Neorganikaj Nitrogenaj derivaĵoj | |||
| HNO | Nitrokzilo | N2O5.4 SO3. 3 H2O | Nitrosulfata acido |
| HNO2 | Nitrita acido | 3 HCl . 1 HNO3 | Reĝakvo |
| HNO3 | Nitrata acido | NO | Nitrata oksido |
| H2N2O2 | Hiponitrita acido | NO2 | Nitrata nitrita oksido |
| H3N | Nitrida acido | N2O | Nitrita oksido |
| NH3 | Amoniako | N2O3 | Dunitrogena trioksido |
| HN3 | Hidrazoata acido | N2O5 | Dunitrogena kvinoksido |
Kombinaĵoj |
- Amonia bisulfato
- Amonia bisulfito
- Amonia heksaciano-ferato
- Amonia heksakloro-fosfato
- Amonia magnezia fosfato
- Amonia paravolframato
- Amonia pirosulfito
- Amonia tiosulfato
- Amonio
- Kloramino
Vidu ankaŭ |
- Kombinaĵoj de hidrogeno
- Procezo Haber
- Sodamido
| ||||||
| ||||||
