Suda poluso
Mapo de Antarkto kun la diversaj difinoj de la suda poluso. 1 estas la geografia suda poluso, 2 la magneta suda poluso, 3 la geomagneta suda poluso kaj 4 la neatingebla suda poluso.
Flagoj de la Antarkta Traktato ĉirkaŭ suda poluso kaj malnova kupolo de la polusa stacio malantaŭe.
La geografia suda poluso.
Suda poluso estas la plej suda punkto de la tero, difinita laŭ pluraj kriterioj. Ĉiuj tiaj punktoj situas en la kontinento Antarkto. La geografia suda poluso estas unu el la du punktoj, kie la turna akso de la Tero trairas la surfacon. (La alia simila punkto estas la geografia norda poluso.) Ĉi tiu estas ofte la punkto celata, kiam nespecifa "suda poluso" estas menciata. Tiele ĝi estas la plej suda punkto de la Tero kaj kuŝas sur la mala flanko de la Norda Poluso.
Enhavo
1 Diversaj difinoj
2 Priskribo kaj historia resumo
3 Geografio
4 Ceremonia suda poluso
4.1 Historiaj monumentoj
5 Esplorado
5.1 Antaŭ 1900
5.2 1900-1950
5.3 1950-nune
6 Klimato kaj tagnokto
7 Tempomezuro
8 Flaŭro kaj faŭno
9 Bildaro
9.1 Pri la Polusa stacio Amundsen-Scott
10 Vidu ankaŭ
11 Notoj
11.1 Eksteraj ligiloj
Diversaj difinoj |
Foje oni celas la ceremonian sudan poluson. Tio estas loko ordigita por oficialaj okazoj, sed ĉar la glacio moviĝas ĉirkaŭ 10 metrojn jare, ĝi ne troviĝas ĝuste je la geografia poluspunkto. La ceremonia suda poluso konsistas de metala globo muntita sur stango kaj ĉirkaŭata de la flagoj de la landoj kiuj subskribis la Antarktan traktaton: Argentino, Aŭstralio, Belgio, Britio, Ĉilio, Francio, Japanio, Norvegio, Nov-Zelando, Rusio, Sudafriko kaj Usono.
La magneta suda poluso (aŭ la antarkta magnetpoluso) estas la "norda" (ĉar malsamaj polusoj altiras unu la alian) poluso de la granda magneto kiu estas la tero. Ĝi ade moviĝas, proksimume 10–15 km jare.
Priskribo kaj historia resumo |
Ĉe la Suda poluso estas duona jaro kun taglumo kaj duona jaro tute sen suno. Kvankam la suno tute ne subiras dum la somero, ĝi ne donas multe da varmo, ĉar ĝi neniam estas pli alta ol -23,5°, kaj la blanka neĝo reflektas preskaŭ ĉiujn sunradiojn.
La unuaj homoj atingintaj la geografian sudan poluson estis la norvego Roald Amundsen kaj lia grupo, je 14-a de decembro 1911. Por honori la norvegan reĝon, Amundsen nomis la vastan plataĵon ĉirkaŭ la poluspunkto Haakon VIIs vidde (Ebenaĵo de Haakon la 7-a). Je 29-a de novembro 1929, la usona admiralo Richard Byrd kaj lia ĉefpiloto, la norvego Bernt Balchen superflugis la poluspunkton, sed inter 1912 kaj 1956 neniuj homoj vizitis la Sudan poluson mem.
Ekde 1957 troviĝas ejo, nomata Amundsen-Scott Sudpolusa Stacio, apud la poluso, loĝata de sciencistoj.
La norvego Liv Arnesen en 1994 estis la unua virino kiu skiis sola kaj sen provizado al la Suda poluso. La unua kaj sola fojo kiam iu estas transirinta la tutan Antarkton (inkluzive la geografian poluspunkton) sen ajna asistado, estis en januaro 2010, kiam la norvego Cecilie Skog kune kun la usonano Ryan Waters sukcesis fari tion.
La somera meza temperaturo ĉe la Suda poluso estas -25 °C, la vintra estas -45 °C. La plej alta temperaturo mezurita estas -14 °C, la plej malalta -83 °C. La klimato ĉe la Suda poluso estas dezerta: preskaŭ neniam neĝas. Tamen, pro la malvarmo, la 2 cm da neĝo kiuj falas jare, ja neniam degelas.
Geografio |
Por la plej multaj celoj, la Geografia Suda Poluso estas difinita kiel la suda punkto el la du punktoj kie la rotacia akso de la Tero intersekcas ĝian surfacon (la alian estus la Geografia Norda Poluso). Tamen, la rotacia akso de la Tero estas fakte kondiĉigita de tre malgrandaj "vobloj", tiel ke tiu difino ne estas adekvata por tre preciza laboro.
La geografiaj koordinatoj de la suda poluso estas kutime donitaj simple kiel 90°S, ĉar ĝia longitudo estas geometrie nedifinita kaj sensignifa. Kiam longitudo estas dezirata, ĝi povas aperi kiel 0°. Ĉe la suda poluso ĉiuj indikoj frontas norde. Tial, indikoj ĉe la Poluso aperas relative al "krado norde", kiu indikas norden laŭ la nulmeridiano.[1]
La Geografia Suda Poluso situas sur la kontinento Antarkto (kvankam tio ne estis la kazo por la tuto el la historio de la Tero pro kontinenta drivo). Ĝi sidas sur amorfa, dezerta, ventoblovita, glacia altebenaĵo en alteco de 2,835 metroj (9,301 ft) super marnivelo, kaj situanta proksimume 1,300 km (800 mejl.) for de la plej proksima malferma maro en Balengolfo. La glacio estas taksita kiel proksimume 2,700 metrojn (9,000 ft) dika ĉe la Poluso, tiel ke la tersurfaco sub la glacitavolo estas fakte proksime de marnivelo.[2]
La polusglacia tavolo moviĝas kun rapideco de ĉirkaŭ 10 metroj jare en direkto inter 37° kaj 40° okcidenten norden,[3] malsupren direkte al la Maro de Weddell. Tial, la pozicio de la stacio kaj aliaj artefaritaj ejoj relative al la geografia poluso iom post iom ŝanĝas dum la tempopaŝo.
La Geografia Suda Poluso estas markita per ceremonio dum Novjara Tago kiam malgranda signo kaj usona flago estas ŝanĝitaj, kaj lastatempe ĉiujara markilo estas enmetita en la glaciblokon, kiu estas poziciigitaj ĉiun jaron por kompensi por la movado de la glacio.[4] La signo registras la respektivajn datojn kiam Roald Amundsen kaj Robert F. Scott atingis la Poluson, sekve per mallonga citaĵo pri ĉiu el ambaŭ viroj, kaj donas la altecon kiel 2,835 metroj (9,301 ft).[5][6] La nuna signalo havas la pozicion de la planedoj, suno, kaj luno la 1-an de januaro, same kiel kuprostelon markantan la poluson.[7][8]
Ceremonia suda poluso |
La Ceremonia Suda Poluso estas areo rezervita por foteblecoj ĉe la Sudpolusa Stacio. Ĝi situas je mallonga distanco de la Geografia Suda Poluso, kaj konsistas el metala sfero sur plinto, ĉirkaŭita de la flagoj de la ŝtatoj subskribintaj de la Antarkta Traktato.
Historiaj monumentoj |
Argentinaj soldatoj salutante la flagon post starigado de la poluso en 1965.
Tendo de Amundsen: La tendo estis konstruita fare de la norvega ekspedicio gvidita fare de Roald Amundsen dum ĝia alveno la 14an de decembro 1911. Ĝi estas nuntempe entombigita sub la neĝo kaj glacio en la najbareco de la Poluso. Ĝi estis nomumita Historia Ejo aŭ Monumento (HSM 80), sekvante proponon de Norvegio al la Konsulta Konferenco de la Antarkta Traktato.[9]
Argentina Stangoflago: Stangoflago estis starigita ĉe la Suda Geografia Poluso en decembro 1965 fare de la Unua Argentina Polusa Ekspedicio kaj estis nomumita Historia Ejo aŭ Monumento (HSM 1) sekvante proponon de Argentino al la Konsulta Konferenco de la Antarkta Traktato.[10]
Esplorado |
Antaŭ 1900 |
1900-1950 |
Grupo de Amundsen ĉe la Suda Poluso, Decembre de 1911. Maldekstre dekstren: Amundsen, Hanssen, Hassel kaj Wisting (foto farita de la kvina membro Bjaaland).
1950-nune |
Klimato kaj tagnokto |
Tempomezuro |
Flaŭro kaj faŭno |
Bildaro |
Pri la Polusa stacio Amundsen-Scott |
Vido al Alta Stacio el la suda poluso.
Enirejo en Geodetan katedralon.
La stacio dum polusa nokto. Meze estas elektrejo, dekstre sube garaĝo kaj laborejo por mekanikistoj.
Domo de krudmaterialo kaj nutraĵoj el speciale reguligita LC-130 Hercules.
Sub "fermaĵo" de la katedralo.
Geodeta katedralo fotita el la loko de la suda poluso mem.
Pli granda detalo de Alta Stacio.
Vidu ankaŭ |
- Norda poluso
- Antarkto
- Polusa stacio Amundsen-Scott
- Antarkta Traktato
- Suda Oceano
Notoj |
↑ "Moving the South Pole", NASA Quest
↑ Amundsen-Scott South Pole Station, National Science Foundation, Office of Polar Programs
↑ Where is the real Pole really?. Alirita 2008-03-25.
↑ "Marker makes annual move", Antarctic Sun. January 8, 2006; McMurdo Station, Antarctica.
↑ Sign at the (ever moving) actual geographical South Pole (a few feet away from the Ceremonial Pole). Pierre R. Schwob Physics/Astronomy. Alirita 2013-05-25.
↑ Kiefer, Alex (Januaro 1994)South Pole Marker. Alirita 2008-03-24.
↑ . A good point. Antarctic Sun. Alirita 19 de Februaro 2013.
↑ . Return to tradition. Alirita 19a de Februaro 2013.
↑ List of Historic Sites and Monuments approved by the ATCM (2012). Antarctic Treaty Secretariat (2012). Alirita 2014-01-07.
↑ List of Historic Sites and Monuments approved by the ATCM (2012). Antarctic Treaty Secretariat (2012). Alirita 2013-10-04.
Eksteraj ligiloj |
Galerio de bildoj el la stacio (ankaŭ de interno) de unu el ties loĝantoj- NOAA Sudpolusa kameraretejo
- 360° Panoramoj de Suda Poluso
Bildoj de tiu loko estas disponeblaj ĉe Degree Confluence Project
- Sudpolusa Fotaro
Polusoj de Aŭstralia Antarkta Divizio
The Antarctic Sun - Online news source for the U.S. Antarctic Program- Big Dead Place
UK team makes polar trek history - BBC News article on first expedition to Pole of Inaccessibility without mechanical assistance- Listen to Ernest Shackleton describing his 1908 South Pole Expedition, kaj pli pri [australianscreen rete].
90°S 0°W / 90°S, 0°O / -90; 0 (Suda poluso)
